کتاب «تاریخچهٔ زمان» یا تاریخ مختصر زمان (A Brief History of Time) با عنوان فرعی «از مه‌بانگ تا سیاهچالهها» اثری مشهور از استیون هاوکینگ است که در سال ۱۹۸۸ منتشر شده‌است.
این کتاب به عنوان پرخواننده‌ترین کتاب کیهان‌شناسی شهرت یافته‌است و به بیش از ۳۳ زبان زندهٔ دنیا؛ تا سال ۱۹۹۳، ترجمه و چاپ شده‌است. هاوکینگ در این کتاب با زبانی ساده به بازگویی داستان جهان پرداخته‌است. این کتاب در سال ۱۳۶۹ با نام تاریخچهٔ زمان، از انفجار بزرگ تا سیاهچالهها در ایران به چاپ رسیده‌است.
او در مورد مفاهیم اساسی مانند فضا و زمان، بلوک‌های اساسی ساختاری که جهان را تشکیل می‌دهد (مانند کوارکها) و نیروهای اساسی حاکم بر آن (مانند گرانش) گفتگو می‌کند. او در مورد پدیده‌های کیهان‌شناختی مانند بیگ بنگ و سیاهچالهها نیز می‌نویسد. هاوکینگ این کتاب را برای خوانندگانی که هیچ دانش قبلی دربارهٔ گیتی ندارند و افرادی که فقط علاقه‌مند به یادگیری چیزهای جدید هستند، نوشت. در یکصد و هشتاد و چهارمین هفتهٔ چاپ آن، به دلیل طولانی‌ترین حضور در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های نشریه ساندی تایمز، در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده‌است.
درباره نویسنده
اِستیوِن ویلیام هاوکینگ یا استفن هاوکینگ (Stephen William Hawking;؛ زادهٔ ۸ ژانویهٔ ۱۹۴۲ – درگذشته ۱۴ مارس ۲۰۱۸) فیزیکدان نظری، کیهان‌شناس و نویسندهٔ انگلستانی و مدیر تحقیقات مرکز کیهان‌شناسی نظری در دانشگاه کمبریج بود، که بیش از چهل سال، سابقه فعالیت علمی داشت. کتاب‌ها و همایش‌هایش او را به یک چهرهٔ محبوب، تبدیل کرده بود. او عضو جامعهٔ سلطنتی هنر و نیز، عضو ثابت جامعهٔ آکادمی پاپتیکال علوم (Pontifical Academy of Sciences) بود و در سال ۲۰۰۹ مدال آزادی ریاست جمهوری آمریکا را گرفت.
هاوکینگ، سی سال، از ۱۹۷۹ تا یکم اکتبر ۲۰۰۹، دارندهٔ کرسی ریاضیات لوکاس بود. وی به خاطر فعالیت در کیهان‌شناسی و گرانش کوانتومی به ویژه دربارهٔ سیاه‌چاله، شناخته شده‌است. کتاب تاریخچه زمان او که با رکوردی ۲۳۷ هفته‌ای پرفروش‌ترین کتاب در بریتانیا باقی‌ماند و علاوه بر آن هفته ها در صدر پر فروش ترین کتاب های ساندی تایمز بود که باعث شهرتش شد. همچنین، کتاب طرح بزرگ او که در اواخر سال ۲۰۱۰ به چاپ رسید پس از چند روز به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون تبدیل شد. که تعجب وی را از فروش آن بر انگیخت.
کتاب جهان در پوست گردو او نیز از پر فروش ترین کتاب های علمی بود که به نوعی ادامه کتاب تاریخچه زمان طبق گفته خودش بود و آن نیز یکی از کتاب های محبوب وی به شمار میرفت.
